Owczarek szetlandzki kojarzony jest przez większość ludzi z dwóch głównych przyczyn. Jedną jest jego duże podobieństwo do owczarka collie (to jak wygląda dorosły przedstawiciel tej rasy sprawia, że często określa się ją jako „małą Lassie”). Drugą charakterystyczną cechą tego psa jest jego olbrzymia inteligencja. Owczarek szetlandzki plasuje się bowiem na pozycji szóstej najmądrzejszej rasy psów świata. Posiada on jednak mnóstwo innych zalet, począwszy od ogromnej wrażliwości i czułości, a kończąc na czujności i predyspozycjach do stróżowania.
Owczarek szetlandzki – wygląd i opis rasy
- Masa ciała 5-10 kg
- Wysokość w kłębie: 37 cm (psy), 35,5 cm (suki)
- Rozmiary: małe
- Długość życia: 12-15 lat
- Długowłosy
Owczarek szetlandzki – wzorzec rasy
- Kraj pochodzenia: Wielka Brytania.
- Klasyfikacja FCI: grupa 1 (psy pasterskie i zaganiające), sekcja 1 (psy pasterskie); nie podlega próbom pracy; użytkowane jako psy pasterskie i zaganiające; należą do typu wilkowatego.
- Wrażenie ogólne: urodziwy pies o proporcjonalnej, harmonijnej budowie ciała; owłosienie obfite, tworzy charakterystyczną grzywę oraz kołnierz; chód psa jest lekki, płynny. Tułów nieco dłuższy od wysokości w kłębie, a długość czaszki oraz kufy- jednakowe.
- Zachowanie: inteligentny, czujny i aktywny, nie przejawia nerwowości ani lęku.
- Głowa: długa i proporcjonalnie szeroka; o płaskiej czaszce, lekko zaznaczonym stępie, czarnym nosie, mocnym i pełnym uzębieniu (akceptowalny zgryz nożycowy), oczach średniej wielkości, migdałowych, (u psów marmurkowych dopuszczalna barwa niebieska lub niebiesko nakrapiana) oraz małych, osadzonych obok siebie uszach.
- Szyja: o łukowatym kształcie, długa i mocna.
- Tułów: o prostym grzbiecie, opadającym zadzie oraz głębokiej i wysklepionej klatce piersiowej.
- Ogon: o obfitym owłosieniu, nie przewyższa linii grzbietu, lekko zakręcony.
- Kończyny: proste, umięśnione i dobrze kątowane.
- Chód: lekki i pełen dźwięku.
- Szata: obecny gęsty podszerstek; owłosienie obfite i długie; włos jest prosty i nieco krótszy poniżej stawów skokowych, a szczególnie gęsty w okolicy grzywy oraz kołnierza.
- Umaszczenie: śniade (jednolite lub z dopuszczalnym nalotem o barwie od złotej do mahoniowej), trójbarwne (z czarnym tułowiem), niebieskie marmurkowe (z obecnymi plamkami oraz łatkami w czarnym kolorze), czarno-białe lub czarne podpalane. Dopuszczalne białe znaczenia na nogach, ogonie lub klatce piersiowej.
- Wady: zaburzenia anatomiczne lub behawioralne.
Owczarek szetlandzki – charakter
Psy tej rasy są niezwykle aktywne i żywiołowe. Uwielbiają zabawę i mają olbrzymie zasoby energii. Są bardzo towarzyskie, ale dosyć nieufne w stosunku do obcych, cechuje je duża czujność i dobrze sprawdzają się jako psy stróżujące. Niestety, wiąże się to jednocześnie z silną tendencją do głośnego i intensywnego szczekania.
Lubią dzieci i dobrze dogadują się z innymi zwierzętami (również kotami), są bardzo łagodne i delikatne. Głęboko przywiązują się do swojego właściciela, są bardzo wierne i uwielbiają pracę z człowiekiem. Odznaczają się olbrzymią inteligencją, dlatego też łatwo i chętnie się uczą, są również dobrym wyborem dla niedoświadczonego w pracy z psami opiekuna.
Warto również wspomnieć, że owczarki szetlandzkie są rasą niezwykle wrażliwą. Idealnie odczuwają nastrój panujący w domu oraz źle znoszą wszelkie krzyki czy kłótnie pomiędzy członkami swojej rodziny.
Owczarek szetlandzki – długość życia
Średnia długość życia owczarka szetlandzkiego waha się w przedziale od 12 do 15 lat.
Aby życie naszego pupila było jak najdłuższe, warto pamiętać o regularnych wizytach u lekarza weterynarii, profilaktycznych badaniach, szczepieniach czy o odrobaczaniu, żywieniu wysokojakościowym pokarmem oraz dbaniu o psychiczny komfort naszego czworonoga.
Owczarek szetlandzki – zdrowie
Omawiana rasa jest stosunkowo zdrowa i długowieczna, niemniej występują u niej predyspozycje do niektórych schorzeń. Są to:
- Dysplazja stawów biodrowych oraz łokciowych– polegająca na, ogólnie mówiąc, rozluźnieniu i często niedopasowaniu struktur występujących w obrębie stawu. Towarzyszy temu występujący u zwierzęcia ból oraz dyskomfort podczas poruszania się.
- Katarakta – zaćma, a więc obecność zmętnień soczewki, które uniemożliwiają przechodzenie promieni słonecznych do siatkówki. Skutkiem jest zaburzenie ostrości widzenia psa, które może pogarszać się w kierunku całkowitej ślepoty.
- Postępujący zanik siatkówki – choroba zwyrodnieniowa siatkówki, podczas której stopniowo niszczą się komórki wzrokowe. Powoduje zaburzenia widzenia zwierzęcia.
- Małoocze – schorzenie, w przebiegu którego jedno oko lub para oczu są mniejsze niż normalnie. Prowadzi to do ograniczenia pola widzenia.
- Anomalia oczu collie – wrodzone schorzenie, polegające na niedorozwoju siatkówki oraz naczyniówki, prowadzi do zaburzenia wzroku, ślepoty czy krwotoku wewnątrzgałkowego. Szczenięta w wieku 6-7 tygodni powinny przejść badanie w kierunku tego schorzenia (można zauważyć wówczas blade plamki, które oznaczają niedorozwój naczyniówki). U dorosłego psa zaburzenie to można zdiagnozować jedynie przez badania genetyczne.
- Pęcherzykowy skórny toczeń rumieniowaty – w przebiegu choroby powstają przeciwciała skierowane przeciwko antygenom jądrowym komórek, objawami są najczęściej owrzodzenia pojawiające się w słabo owłosionych rejonach skóry, a także na błonach śluzowych.
- Padaczka – choroba neurologiczna, podczas której występują powtarzające się napady drgawkowe.
- Choroba von Willebranda – polegająca na zaburzonym krzepnięciu krwi, co może skutkować wydłużonymi lub nadmiernymi krwawieniami.
- Przetrwały przewód tętniczy – schorzenie podczas którego utrzymuje się naczynie łączące pień płucny z aortą, prowadzi to do przeciążenia lewej komory oraz zastoinowej niewydolności serca, obrzęku płuc czy migotania przedsionków.
- Zespół Fanconiego – dysfunkcja kanalików nerkowych, w przebiegu której obserwuje się nieprawidłową resorpcję niektórych substancji, poliurię czy polidypsję.
- Choroby wątroby
- Głuchota u marmurkowych przedstawicieli tej rasy (u takich zwierząt powinno zostać przeprowadzane badanie słuchu!).
- Wada MDR1, związana z nietolerancją niektórych leków (między innymi zawartych w preparatach przeciwpasożytniczych). Wada ta jest dziedziczona genetycznie i skutkuje zaburzonym usuwaniem leków przez barierę krew-mózg oraz docieraniem ich do komórek nerwowych. Zatrucie lekami u psów z tą wadą objawia się pod postacią drgawek, wymiotów, ślinienia, zaburzeń ruchu i innych zaburzeń neurologicznych – nawet śpiączki.
Owczarek szetlandzki – pielęgnacja
Utrzymanie sierści owczarka szetlandzkiego w dobrym stanie wymaga regularnego szczotkowania (zwłaszcza w okresie nasilonego linienia, a więc na wiosnę i na jesień) oraz – w razie potrzeby – kąpieli psa, przy użyciu delikatnego szamponu. Psy te linieją w bardzo dużym stopniu, a ich długa sierść łatwo ulega splątaniu, dlatego pielęgnacja ta jest bardzo istotna i nie można jej zaniedbywać. Do przyrządów, które pomogą nam ją ułatwić są: szczotka o metalowych igłach, gęsty grzebień, obrotowe zgrzebło, szampon oraz odżywka. Możemy również skorzystać z usług groomera, który zapewni profesjonalną pielęgnację naszego czworonoga.
Dodatkowo, musimy bezwzględnie pamiętać o regularnym podcinaniu pazurów, kontroli oraz ewentualnym czyszczeniu okolic uszu czy oczu pupila, a także codziennej higienie jamy ustnej. Do tego ostatniego możemy skorzystać nie tylko ze szczoteczki i pasty do zębów, ale również przeznaczonych do tego celu wilgotnych chusteczek czy dentystycznych przysmaków.
Dwuwarstwowa szata owczarka szetlandzkiego pomaga mu również w dużym stopniu regulować temperaturę ciała. Psy tej rasy są więc dosyć odporne zarówno na wysokie i niskie temperatury, niemniej latem należy zapewnić czworonogowi chłodne miejsce do odpoczynku oraz odpowiednią ilocią chłodnej, świeżej wody pitnej.
Owczarek szetlandzki – żywienie
Wybrany sposób żywienia naszego owczarka szetlandzkiego powinien dostarczać mu wszystkich niezbędnych składników odżywczych – białka, węglowodanów, tłuszczów, minerałów czy witamin. Powinien również być adekwatny to stanu zwierzęcia, jego zapotrzebowania kalorycznego, stopnia aktywności, użytkowania płci, ewentualnej ciąży lub laktacji.
Możemy zdecydować się zarówno na karmę suchą jak i mokrą, dietę BARF (opartą na surowych składnikach wzbogacanych o odpowiednie suplementy) oraz żywienie domowe. Dobrym pomysłem może być także suplementowanie kwasów omega-3 i -6, które mają szczególnie dobry wpływ na stan szaty oraz skóry naszego pupila.
Nasz pies powinien mieć również nieograniczony dostęp do świeżej wody do picia.
Owczarek szetlandzki – szkolenie i wychowanie
Wspomniana już ogromna wrażliwość psów tej rasy sprawia, że ich wychowanie powinno opierać się na cierpliwym, pozytywnym i pełnym miłości zachowaniu. Jakakolwiek agresja jest zdecydowanie zabroniona w procesie wychowywania naszego czworonoga. Należy zwrócić uwagę na wczesną socjalizację psa, zwłaszcza jeżeli chcemy, żeby dzielił on dom z innymi zwierzętami.
Owczarki szetlandzkie wykazują olbrzymie zapotrzebowanie na ruch, wysiłek fizyczny, ale także pracę umysłową. Z uwagi na swoją olbrzymią inteligencję, chęć nauki oraz żywiołowość i olbrzymie zasoby energii, dobrze odnajdują się we wszelkich psich sportach czy szkoleniach.
Jeżeli wspomniane potrzeby psa nie zostaną zaspokojone, owczarek szetlandzki może wykazywać tendencje niszczycielskie. Opiekun może zaangażować swojego pupila w takie aktywności jak agility, dog frisbee, flyball, obedience czy szkolenie w kierunku psa terapeutycznego lub ratowniczego.
Owczarek szetlandzki sprawdza się jako pies pasterski (wykorzystywany do zaganiania zwierząt oraz pilnowania stada), stróżujący oraz towarzyszący. Świetnie odnajduje się także w dogoterapii.
Owczarek szetlandzki – szczeniaki i hodowla
Jeżeli interesuje nas dorosły owczarek szetlandzki lub pies bez rodowodu, warto przeszukać strony fundacji zajmujących się poszukiwaniem domu dla psów oddanych do adopcji. Możemy również znaleźć takiego czworonoga w lokalnym schronisku. Te dwie opcje umożliwią nam zdobycie psa wymarzonej rasy- i to całkiem za darmo!
Jeżeli jednak zależy nam, aby nasz przyszły pupil był szczenięciem, należy zdecydować się na jego zakup ze sprawdzonej, dobrej hodowli. Taka hodowla powinna być legalna, zarejestrowana w odpowiednim związku kynologicznym, oferująca szczeniaki z rodowodem. Tylko z takiego miejsca zyskamy owczarka szetlandzkiego, który faktycznie jest rasowy, reprezentuje sobą cechy określone we wzorcu FCI, jest zwierzęciem zdrowym i nie wykazującym zaburzeń behawioralnych.
Owczarek szetlandzki – cena
To ile kosztują szczeniaki omawianej rasy, zależy między innymi od indywidualnej wartości i pochodzenia danego miotu, tego jak wygląda ich socjalizacja oraz warunki hodowlane, w których są wychowywane, oraz jaka jest ogólnie renoma hodowli. Przyjmuje się jednak, że średnia cena szczenięcia wynosi około 4,5-6 tysięcy złotych.
Owczarki szetlandzkie o umaszczeniu blue merle należą do najdroższych przedstawicieli tej rasy.
Oczywiście musimy pamiętać, że utrzymanie psa generuje dodatkowy (często dosyć wysoki) koszt. Należy być przygotowanym finansowo nie tylko na wydatki związane z opieką weterynaryjną, ale również na opłacenie podstawowego kursu posłuszeństwa, psiego wyżywienia, czy wyprawki. Ta ostatnia obejmuje koszt zakupu takich niezbędników, jak szelki, smycz, posłanie, zabawki, transporter oraz klatka kennelowa.
Owczarek szetlandzki – historia rasy, ciekawostki
- Rasa została uznana za oficjalną w 1919 roku.
- Ustalanie wzorca rasy opierało się, mówiąc krótko, na upodobnieniu jej do małej wersji owczarków szkockich.
- Około 700-800 r. n. e przodkowie rasy przybyli z Norwegii na Wyspy Szetlandzkie. Psy te początkowo wykorzystywane były w charakterze psów zagrodowych.
- W późniejszych okresach, zaczęto krzyżować je z takimi rasami jak king charles spaniel, yakki z Islandi, pomeranian oraz owczarki collie rough (które pojawiły się na Wyspach Szetlandzkich w XIX wieku).
- Krzyżówka z tymi ostatnimi okazała się strzałem w dziesiątkę- uzyskano bowiem psy o dużej wytrzymałości na ciężkie warunki atmosferyczne panujące na wyspach (cecha charakterystyczna dla szetlandów) oraz atrakcyjnym wyglądzie i temperamencie owczarków collie. Psy powstałej rasy pełniły rolę zaganiaczy owiec oraz psów stróżujących.
- Następnie, zostały one przetransportowane do Szkocji i stamtąd dalej w głąb Anglii.
- W 1914 roku utworzony w Szkocji klub uzyskanej rasy, otrzymał nazwę Shetland Collie Club, ale w wyniku protestów hodowców collie, zmieniono ją na English Shetland Sheepdog Club.
- Jest szóstą najinteligentniejszą rasą psa świata.
- Pierwszy owczarek szetlandzki został sprowadzony do Polski około 1960 roku.
Owczarek szetlandzki – zalety rasy
- Bardzo inteligentny
- Łatwo i chętnie się uczy
- Cechują go małe rozmiary
- Długowieczny
- Stosunkowo zdrowy
- Łatwo go wychować
- Nadaje się dla początkującego właściciela
- Zwykle dobrze dogaduje się z innymi zwierzętami
- Jest dobrym stróżem
- Kocha dzieci
- Dobrze sprawdza się w roli psa pasterskiego
- Dobrze sprawdza się w roli psa towarzyszącego
- Rodzinny, lojalny, czuły i wrażliwy
- Świetnie radzi sobie w psich sportach oraz szkoleniach
- Można wykorzystywać go w dogoterapii
Owczarek szetlandzki – wady rasy
- Dużo i głośno szczeka
- Intensywnie linieje
- Wykazuje się olbrzymią aktywnością i dużym zapotrzebowaniem na aktywność fizyczną, którą ciężko zaspokoić
- Koszt szczenięcia z hodowli jest dosyć wysoki
